"SARI SENDİKALARA MAHKÛMLAR"
Zonguldaklı Madencilere Marksist Bakış:
Sosyolog Meltem Servi, yüksek lisans tezinde Zonguldak'taki taşkömürü madencilerini eğitim, siyasi görüş, emek değeri, sendikal örgütlülük, meslek hastalığı, iş kazası ile yabancılaşma gibi Marksist kavramlar bağlamında inceleyerek, "Zonguldak’taki maden kültürü politik olarak kendini, sınıf siyasetine dayandırmasa da güçlü bir sınıf deneyimi oluşturmuştur" ifadelerine yer verdi.
İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nde yüksek lisans öğrencisi olan sosyolog Meltem Zervi, sosyalizmin fikri öncülerinden, Alman filozof ve iktisatçı Karl Marks'ın "yabancılaşma" (İnsanın doğa ve topluma duyduğu aidiyet duygusunun kaybolması anlamına gelir) kavramı üzerinden Zonguldaklı taşkömürü madeni işçilerini inceleyerek yüksek lisans tezini tamamladı.
Servi, yüksek lisans tezinde Zonguldaklı maden işçilerine yönelik dikkat çeken tespitlere yer verdi.
"İŞÇİLERİN BİR KISMI SOSYALİZMİ KENDİLERİNE YAKIN GÖRÜYOR..."
Zonguldak’taki Türkiye Taşkömürü Kurumu'nda (TTK) çalışan işçiler üzerinden araştırma yapan Servi, araştırmasında görüştüğü bir kısım maden işçisinin kendilerine sosyalist sistemi yakın gördüklerini söylediğini aktardı.
Servi, "Zonguldak’taki maden kültürü politik olarak kendini, sınıf siyasetine dayandırmasa da güçlü bir sınıf deneyimi oluşturmuştur. Spontane gerçekleşen sohbetlerde, işçilerin bir kısmı sosyalizmin kendilerine en yakın siyaset olduğunu; fakat seçimlerde başka hassasiyetler ile oy kullandıklarını belirtmişlerdir" değerlendirmesinde bulundu.
"MESLEK HASTASI İŞÇİLER İŞSİZLİK KAYGISINDAN ÇALIŞMA KOŞULLARINA MAHKÛM OLUYOR"
Servi, yüksek lisans tezinde meslek hastası olan maden işçilerinin başka yerde iş bulamama kaygılarının emeğinin sömürülmesine ve olumsuz çalışma koşullarına razı gelmesine neden olduğunu belirterek, "Meslek hastalığı olan işçilerin başka iş bulma ile ilgili kaygıları yabancılaşma üzerinde etkilidir. İşçilerin meslek hastalığına yakalanmaları, başka bir yerde iş bulma şanslarını azalttığından ya da bulması halinde bile hastalığı bahane edilerek düşük ücretler ile çalıştırılacağından çalıştıkları yerlere mahkûm olmaktadırlar. Bu meslek hastalığına sahip madencilerin çalışma eyleminde özgür olmadıkları anlamına gelmektedir. Marksizme göre çalışmanın özgür olmaması yabancılaşmayı ortaya çıkaran öncül aşamalardan biridir" sözlerine yer verdi.
SENDİKA-İŞÇİ İLİŞKİSİ HAKKINDA
Öte yandan Sosyolog Meltem Servi, "sarı sendika" olarak nitelendirdiği Genel Maden İşçileri Sendikası'na (GMİS) yönelik değerlendirmesinde ise Zonguldaklı madencilerin sınıf sendikacılığı deneyimine sahip olmadığını belirtti.
Servi değerlendirmesinde, "TTK’de yetkili sendika GMİS’tir. GMİS, devlet çizgisinde ve iktidar ilişkileri güçlü bürokratik bir sendikadır. Hiyerarşik yapısı, bürokratik kanalları, profili ve çalışma tarzı ile sarı sendikalar arasında yer bulmaktadır. Havzada güncel anlamda sınıf sendikacılığı deneyiminin olmamasından dolayı işçiler işverene karşı sarı sendikalara mahkûmdurlar" ifadelerine yer verdi.